Diskus hernija - simptomi, uzroci, liječenje

Kategorija: Zdravlje

Kičma se sastoji od 24 pokretna pršljena i na kraju 8-9 sraslih pršljenova koji se nazivaju sacrum i coccyx. Kroz kičmu prolazi kičmena moždina koja zajedno sa mozgom čini dio centralnog nervnog sistema, a koji kontroliše rad svih naših organa. Iz kičmene moždine, izmedju pršljenova i pored diskova izlazi 31 par nerava koji prenose impulse iz kičmene moždine do raznih organa.

U ljudskoj kičmi ima 23 spinalna diska od kojih se 6 nalazi u vratnom dijelu, 12 u grudnom dijelu kičme, a 5 u lumbalnom. S obzirom da je kičma stub koji drži naše tijelo, na diskove se može gledati kao na amortizere koji se nalaze izmedju pršljenova, i imaju zadatak da održavaju rastojanje izmedju pršljenova, daju fleksibilnost kičmi i upijaju silu da ne bi došlo do oštećenja pršljenova.

Spinalni disk se sastoji iz 2 dijela: fibroznog prstena koji se naziva anulus fibrosus, čija je struktura čvršćeg materijala, i nukleus pulposus, želatinski dio koji je strukturalno većinom sastavljen od vode. Ove dvije strukture zajedno čine zatvoreni hidraulični sistem, koji može da trpi veliku silu.

Centralni dio diska (nukleus pulposus) je pod visokim pritiskom, pogotovo kada sjedimo ili smo savijeni naprijed. Prstenasti dio (anulus fibrosus) ima ulogu da drži taj centralni dio na mjesto kada smo u bilo kojoj poziciji.

Kada dodje do izmještanja cetralnog dijela diska, dolazi i do ispupčavanja spoljnog prstenastog dijela, a takvo stanje se naziva "diskus hernija". Do ovakvog stanja najčešće dolazi zbog prevelikog ili neravnomjernog pritiska u centru diska i popuštanja ili pucanja prstenastog dijela diska. S obzirom da se blizu diskova nalaze nervni korijeni, odakle izlaze nervi koji prenose impulse do organa, diskus hernije u većini slučajeva pritiskaju nervni korijen izazivajuci upalu nerva, smanjenu provodljivost impulsa, pa samim tim i slabiji rad organa koji taj nerv inerviše. Dovoljan je samo pritisak malog novčića na nerv, da isti izgubi 60 posto svoje funkcije. Diskus se najčešće razvijaju u vratnom i lumbalnom dijelu kičme.

Postoje 4 faze diskus hernije:

1. Protruzija – u ovoj fazi anulus fibrosus je blago istegnut i dolazi do manjeg ispuspčenja. Čak i kada se skine pritisak sa diska, ispupčenje se ne povlači.
2. Prolaps – dolazi do pucanja većine vlakana anulus fibrosusa, tako da se unutrašnji materijal jedva drži. Ispupčenje je mnogo veće nego kod protruzije.
3. Ekstruzija – kod ove faze unutrašnji dio (nucleus pulposus) je potpuno probio vlakna prstenastog dijela (anulus fibrosusa) i sada je materijal izašao van diska ali se još uvijek drži za disk.
4. Sekvestracija – najteža faza u kojoj dolazi do nepovratnog odvajanja materijala od diska.

Uzroci diskus hernija su mnogi. Neki od njih bi bili:

- Traume u vidu padova, udara, udesa i sl.
- Naglo i nepravilno podizanje predmeta
- Prolongirane subluksacije (izmještanje pršljenova iz svoje normalne pozicije)
- Degenerativne promjene na pršljenovima i diskovima
- Iskrivljenja kičme
- Genetski

Simptomi diskus hernija u lumbalnom dijelu kičme:

- Bol u donjem dijelu ledja
- Bol u glutealnom regionu
- Bol ili trnjenje koje se spusta niz nogu
- Bol ili trnjenje u listu noge
- Bol u ili oko koljena
- Iskrivljeno držanje tijela
- Trnjenje ili žarenje u stopalima
- Problemi sa kontrolom mokrenja
- Problemi sa kontrolom stopala
- Bolni pokreti trupa (savijanje, istezanje, naginjanje, rotiranje)
- Seksualna disfunkcija
- Osjećaj hladnoće ili žarenja u nogama

Simptomi diskus hernija u vratnom dijelu kičme:

- Trnjenje ruku i prstiju na rukama
- Bolovi u rukama
- Bol u jednom ili oba ramena
- Slabost mišića ruku
- Ograničeni i bolni pokreti u vratu
- Ukočenost vrata
- Glavobolje
- Vrtoglavice i mučnina
- Zujanje u ušima
- Bol izmedju lopatica
- Problemi sa vidom
- Problemi sa cijelim tijelom ukoliko dodje do kontakta sa kičmenom moždinom

Pri vršenju dijagnoze kod doktora kiropraktike, prvo se pristupa fizkalnom pregledu, koji se sastoji od niza procedura, pocevši od razgovora sa pacijentom pa sve do ortopedskih i neuroloških testova. Doktor pregledom ustanovi da li se radi o diskus herniji, a magnetna rezonanca potvrdi o kolikoj herniji je riječ, gdje je njena orjentacija, da li je i koliko disk morfološki izmijenjen (koliko je očuvana struktura diska, da li je došlo do isušenja, pucanja anulusa i sl.), i da li postoji dodatnih propratnih stanja kao što su degenerativne promjene, spondiloza i sl.

Kada se pristupa liječenju, veoma je važno znati da ne postoje dvije iste diskus hernije, pa tako ni liječenje nije uvijek isto za svakoga. U našem centru, u zavisnosti od pacijenta i diskus hernije koja se tretira, najčešće koristimo kombinaciju kiropraktike, fizioterapije i rehabilitacije.

Glavni akcenat je dat na takozvanoj dekompresivnoj terapiji. Ona se radi pomoću specijalnih kompjuterizovanih stolova, koji imaju za cilj da blago istežu i vraćaju nazad kičmu, stvarajući negativni pritisak u samom centru diska, čime se postiže vakum efekat i vraćanje ispupčenog materijala nazad.

Kiropraktičkim namještanjem centriramo pršljenove da bi se dobilo ravnomjerno rasporedjivanje tereta na disku, te sa tim postižemo optimalne uslove za vraćanje ispupčenog materijala u normalnu poziciju. Što se tiče metoda fizioterapije i rehabilitacije, one se primjenjuju u zavisnosti od stanja pacijenta i faze liječenja u kojoj se nalazi. Obično fizioterapijom opuštamo mišiće i smanjujemo bol, dok rehabilitacijom vraćamo normalnu snagu mišića i dobijamo optimalan pokret u kičmi.

Piše: dr Savo Radunović